Kuźnią kadr najpierw radzieckich a później rosyjskich WDW jest Wyższa Szkoła Dowódcza Wojsk Powietrznodesantowych w Riazaniu. Założona w 1964 roku, w czasach ZSRR imienia Leninowskiego Komsomołu, od 1996 nosi imię gen. W.F. Margiełowa. Jej słuchacze to głównie absolwenci kilku szkół kadetów im. Suworowa.
80 lat temu, 25 lutego 1942 r., powołano w Szkocji 1. Dywizję Pancerną. Ta największa polska jednostka pancerna pod dowództwem gen. Stanisława Maczka przeszła szlak bojowy przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy. Jej zasługi do dziś pamiętają mieszkańcy wyzwolonych miast. Stanisław Maczek, przyszły dowódca najsłynniejszej polskiej jednostki pancernej, już przed I wojną światową zdobywał pierwsze doświadczenia wojskowe. Służył w Związku Strzeleckim. Służbę w Legionach Polskich uniemożliwiło mu powołanie do armii austriackiej. Już w listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. W czasie wojny polsko-ukraińskiej po raz pierwszy dowodził oddziałem, którego taktyka opierała się na szybkości działań. W czasie najazdu bolszewickiego walczył w obronie Lwowa. W drugiej połowie lat trzydziestych był jednym z oficerów, którym powierzono tworzenie polskich wojsk pancernych. Ich trzonem miała być 10. Brygada Kawalerii. „Oto jednostka defensywna o szybkości straży pożarnej, tyle, by na czas zlokalizować pożar, to tu, to tam. Brygada w koncepcji była raczej próbą defensywnej odpowiedzi na grozę jednostek szybkich – dywizji pancernych nieprzyjaciela” – wspominał gen. Maczek. Kontynuując najlepsze tradycje polskiej jazdy, była to jednostka uzbrojona w najnowocześniejsze czołgi, którymi dysponowało WP – wozami 7TP, Vickers E i licznymi tankietkami. W pierwszych dniach września 1939 r. wspomnianym potężnym siłom pancernym III Rzeszy 10. Brygada Kawalerii mogła przeciwstawić zaledwie kilkadziesiąt równorzędnych pojazdów pancernych. Sprzyjały jej jednak trudne warunki terenowe Małopolski i udawanie, jak pisał gen. Maczek, „wielkiej jednostki pancernej i mylenie przeciwnika co do naszych sił i zamiarów”. W ciężkich walkach liczebność Brygady spadła w ciągu dwóch tygodni o połowę. Mimo to żołnierze gen. Maczka potrafili podejmować działania ofensywne, jeśli naprzeciw stały lżej uzbrojone siły niemieckie. Na wieść o agresji sowieckiej gen. Maczek przerwał pomyślną dla Polaków bitwę pod Zboiskami koło Lwowa i rozpoczął odwrót w kierunku Węgier. W czasie całej kampanii 10. Brygada Kawalerii nie przegrała ani jednej bitwy. W zwartych kolumnach przekroczyła granice z Węgrami. Po internowaniu żołnierze, wykorzystując życzliwość Węgrów, rozpoczęli masowe ucieczki do Francji. Tam gen. Stanisław Maczek, po awansie na generała brygady, odtwarzał swoją jednostkę – 10. Brygadę Kawalerii Pancernej. Jej wyposażenie do maja 1940 r. było fatalne. Dopiero po ataku Niemiec do polskich żołnierzy napłynęły istotne dostawy nowoczesnego uzbrojenia pancernego. W czasie walk w Szampanii licząca 2 tys. żołnierzy jednostka osłaniała odwrót wojsk francuskich. Gdy zabrakło benzyny, gen. Maczek nakazał pieszy odwrót na południe i przez strefę nieokupowaną przedostanie się do Wielkiej Brytanii. „Armia przyszłości – to armia pancerna [...]. Stwarzając dywizję pancerną, pomnażamy wkład w ogólny wysiłek wojenny, stajemy się silniejsi dziesięciokrotnie, możemy na polu walki odegrać rolę decydującą, na konferencji pokojowej, razem z czynami marynarki i lotnictwa będziemy mogli rzucić decydujące czyny naszej dywizji pancernej” – powiedział gen. Maczek w 1941 r., kiedy wobec Brytyjczyków i rządu RP argumentował na rzecz utworzenia dywizji pancernej. Wreszcie, 25 lutego 1942 r., na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego powołano 1. Dywizję Pancerną. Miejscem jej tworzenia stała się Szkocja, która okazała się miejscem niezwykle gościnnym dla Polaków, po latach wspominanym przez nich z wielkim sentymentem. „Szkocja pozostawiła w naszych wspomnieniach niesłychanie miłe wrażenie. Szkoci nas uwielbiali, mieliśmy masę przyjaciół i przyjaciółek, masę małżeństw powstało polsko-szkockich” – wspominał żołnierz dywizji Zbigniew Mieczkowski. Po wojnie wielu żołnierzy 1. Dywizji Pancernej włącznie z jej dowódcą osiedliło się w Szkocji. Generał Stanisław Maczek podczas ćwiczeń w Szkocji, 1944, NAC Skład przyszłej dywizji był bardzo zróżnicowany. Część żołnierzy przeszła długi szlak bojowy przez Polskę i Francję. Wielu wyrwało się z nieludzkiej ziemi i różnymi drogami dotarli pod dowództwo gen. Stanisława Maczka. Dołączali do nich ochotnicy rekrutujący się z polskiej diaspory w Argentynie, Brazylii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. W latach 1943–1945 jej skład uzupełniali wzięci do niewoli lub zbiegli Polacy ze Śląska i z Pomorza, którzy przymusowo zostali wcieleni do Wehrmachtu. Pierwszym zadaniem Dywizji było szkolenie w obsłudze nowych czołgów oraz ochrona wybrzeża Szkocji przed ewentualną dywersją niemiecką. 6 czerwca 1944 r. wojska alianckie rozpoczęły lądowanie w Normandii. W ostatnich dniach lipca dołączyli do nich Polacy. „Idąc do pierwszej bitwy będziemy żądali rachunku za całe pięć lat wojny. […] Nie znaczy to jednak, że macie stosować barbarzyńskie metody walki. Bijcie się tak, jak bił się zawsze żołnierz polski w ciągu całej naszej historii. Bijcie się twardo i po rycersku” – stwierdził gen. Stanisław Maczek w rozkazie wydanym kilka dni po lądowaniu we Francji. 1 sierpnia 1944 r. zaznaczył również, że „żołnierz polski bić się może o wolność wielu narodów – umiera tylko dla Polski”. W momencie wyruszenia do boju w północnej Francji stan liczebny dywizji wynosił: 885 oficerów, 15 210 żołnierzy i podoficerów. Dywizja dysponowała 381 czołgami, 473 działami oraz 4 tys. innych pojazdów mechanicznych. Była najsilniejszą i najlepiej uzbrojoną wielką jednostką pancerną polskiej armii w czasie II wojny światowej. Jej potencjał bojowy zwiększało uczestnictwo części żołnierzy, którzy już brali udział w bojach. Większość żołnierzy sił alianckich rozpoczynających wyzwalanie Europy nie miała takich doświadczeń. 8 sierpnia 1944 r. 1. Dywizja Pancerna weszła do boju pod Falaise. Celem było okrążenie znajdujących się tam wojsk niemieckich. W zaciętych bojach pod Chambois i Mont Ormel, czyli „Wzgórze 262” nazywane przez gen. Maczka „Maczugą”, udało się zamknąć większość sił niemieckich w okrążeniu. Sami Polacy wzięli ponad 5 tys. jeńców, tracąc przy tym: 325 zabitych, 114 zaginionych, ok. tysiąca rannych. Niemieckie straty materiałowe wyniosły ponad 400 czołgów, 7 tys. innych pojazdów i blisko tysiąc dział. 21 sierpnia Polaków walczących o „Maczugę” zluzowały oddziały kanadyjskie. Tego dnia najważniejszy bój kampanii w Normandii był rozstrzygnięty. „Wasze walki przejdą do historii. Wasze poświęcenie przyczyni się do ustanowienia praw Polski na niezniszczalnej podstawie” – napisał w rozkazie z 23 sierpnia do polskich zdobywców Falaise Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski. Już 6 września Polacy przekroczyli granicę francusko-belgijską. 1. Dywizja Zajęła Ypres, a także następne miasta. Między 7 a 9 września polscy żołnierze opanowali kolejno Roulers, Thielt i Ruysselede. Potem gen. Maczek podjął działania uniemożliwiające oddziałom przeciwnika wycofanie się za Skaldę. Pododdziały dywizji miały zdobyć Gandawę, Lokeren i St. Nikolaas, a następnie połączyć się z brytyjską 11. Dywizją Pancerną w rejonie Antwerpii. Jednak w starciach o Gandawę 3. Brygada Strzelców (a zwłaszcza 9. batalion strzelców) poniosła wysokie straty. Kilka tygodni później 1. Dywizja Pancerna uczestniczyła bitwie pod Axel. Miasto zdobyto 19 września dzięki manewrowi zaskoczenia, szybkości działań i brawurze. Po tej walce Niemcy nazwali żołnierzy gen. Maczka „czarnymi diabłami”. Zupełnie inny stosunek do maczkowców mieli mieszkańcy Axel: „Co się tam działo! Tym razem Holendrzy nie stali szpalerami na ulicach wymachując chorągiewkami, ale tańczyli, śpiewali i wrzeszczeli na rynku i na ulicach” – wspominał żołnierz 3. Brygady Strzelców 1. Dywizji Pancernej, płk Franciszek Skibiński. Do dziś w wyzwolonych przez Polaków miastach podtrzymywana jest pamięć o dniu oswobodzenia. 29 października 1944 r. dywizja gen. Maczka wyzwoliła holenderską Bredę. Wojska alianckie pod dowództwem gen. Montgomery’ego w czasie swej ofensywy w kierunku Mozy musiały zdobyć Bredę – to brabanckie miasto stanowiło ważny węzeł komunikacyjny. Zdawali sobie sprawę z tego i Niemcy, dlatego z miasta i jego okolic uczynili silny bastion obronny. Polska dywizja dostała rozkaz zabezpieczenia flanki głównego natarcia sił alianckich. „Po kilku godzinach walki przedzieramy się przez niemiecką obronę. Dywizja robi zwrot o 90 stopni i uderza na Bredę” – wspominał gen. Maczek. Szybkość działania, a także kierunek natarcia zaskoczyły Niemców. Polacy wjechali do miasta od wschodniej, niebronionej strony, dzięki czemu miasto uniknęło zniszczeń. Do 9 listopada udało się zdobyć strategicznie ważny przyczółek Moerdijk. Po dojściu do Mozy front aż do wiosny przyszłego roku ustabilizował się na linii rzeki. W czasie ciężkiej zimy pomagano głodującym Holendrom. Żołnierze 1. Dywizji Pancernej w wyzwolonym mieście, Belgia, wrzesień 1944, NAC W kwietniu 1945 r. 1. Dywizja Pancerna wyzwoliła dwa obozy jenieckie – dla holenderskich więźniów politycznych w Westebork i przeznaczony dla kobiet Oberlangen. Więźniami tego drugiego okazały się uczestniczki Powstania Warszawskiego. „Jeśli za trudy i straty polskiej dywizji pancernej należały się jakieś kwiaty, rzucone serdeczną ręką, to tymi kwiatami rzuconymi rękoma losy było uwolnienie w wyniku działań dywizji tego obozu” – wspominał gen. Maczek. W trakcie kampanii na terenie Francji, Belgii, Holandii i Niemiec 1. Dywizja Pancerna pokonała dystans ok. 1800 km. Ogólne straty wyniosły ponad 5,1 tys. zabitych i rannych żołnierzy. Aż 52 tys. żołnierzy Wehrmachtu dostało się do polskiej niewoli. Prawie 34 tys. z nich Polacy schwytali w Wilhelmshaven, gdzie żołnierze Maczka zakończyli swój szlak bojowy 6 maja 1945 r. W swoich wspomnieniach gen. Maczek pisał, że Polakom poddały się: dowództwa twierdzy i bazy marynarki wojennej, floty „Ostfrisland”, 10 dywizji piechoty i osiem pułków piechoty oraz artylerii. Ponadto zdobyto na wrogu ogromne ilości sprzętu bojowego – w tym 3 krążowniki i 18 okrętów podwodnych, a także ogromne zapasy amunicji oraz żywności. Po kapitulacji Niemiec Polakom przydzielono niewielki obszar okupacji złożony z trzech powiatów Dolnej Saksonii. Miasteczko Haren zostało przechrzczone na „Maczków” i na dwa lata stało się „stolicą małej Polski” zamieszkanej przez 60 tys. żołnierzy oraz byłych więźniów niemieckich obozów jenieckich i koncentracyjnych i robotników przymusowych. W mieście istniały polskie przedsiębiorstwa, szkoły, biblioteki i kościół. W 1947 r. żołnierze gen. Maczka musieli podjąć decyzję. Większość pozostała na emigracji. Taką decyzję podjął również dowódca 1. Dywizji Pancernej. Po wojnie na stałe osiadł w Szkocji. Nie przysługiwała mu emerytura, dlatego pracował jako barman. W 1946 r. pozbawiono go obywatelstwa polskiego (zostało mu przywrócone w 1971). W roku 1990 otrzymał awans do stopnia generała broni, a w 1994 r. został kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu. Został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie. Michał Szukała ( PAP) Film „Niepokonany. Opowieść o generale Stanisławie Maczku”, reż. Rafał Geremek Wystawa internetowa „Czarne Diabły” #GenerałMaczek #MuzeumHistoriiPolski Dywizje pancerne Polskich Sił Zbrojnych‎ (2 kategorie, 3 strony) Strony w kategorii „Wojska pancerne Polskich Sił Zbrojnych” Poniżej wyświetlono 22 spośród wszystkich 22 stron tej kategorii. Wielobój żołnierski definiuje kilka konkurencji. Zazwyczaj zawodnicy w pierwszej kolejności muszą się zmierzyć z wejściem po linie zawieszonej na wysokości 5,60 m. Wspinanie się po linie przy pomocy nóg przypisane jest dla mężczyzn biorących udział w mistrzostwach. Natomiast panie mogą zaprezentować swoją siłę w rzucie 3-kilogramową piłką lekarską… Od 4 do 6 maja br. w hali sportowo-widowiskowej 17 Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej w Wędrzynie odbyły się Mistrzostwa Wojska Polskiego w Wieloboju Żołnierskim. Tytuł najlepszej reprezentacji wywalczyła 11 Dywizja Kawalerii Pancernej. Od 4 maja przez trzy kolejne dni w wędrzyńskich obiektach sportowych 17 Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej odbywały się Mistrzostwa na szczeblu Wojska Polskiego w Wieloboju Żołnierskim. Zawody zostały zorganizowane przez Sztab Generalny, Zarząd Planowania Użycia SZ i Szkolenia, 11DKPanc oraz 17WBZ. Mistrzostwa miały za zadanie wyłonić najlepszą strukturę organizacyjną Sił Zbrojnych RP pod względem dyscyplin objętych współzawodnictwem sportu powszechnego. Wielobój żołnierski definiuje kilka konkurencji. Zazwyczaj zawodnicy w pierwszej kolejności muszą się zmierzyć z wejściem po linie zawieszonej na wysokości 5,60 m. Wspinanie się po linie przy pomocy nóg przypisane jest dla mężczyzn biorących udział w mistrzostwach. Natomiast panie mogą zaprezentować swoją siłę w rzucie 3-kilogramową piłką lekarską. Najbardziej złożoną konkurencją jest tak zwany biegowy test siłowy (BTS). Każdy z zawodników ma do pokonania, specjalnie przygotowany tor przeszkód podczas którego należy wykonać: 5 skłonów tułowia w przód z piłką lekarską, bieg slalomem z odpowiednio dostosowanymi do płci ciężarkami (10 i 17,5 kg) „skok tygrysi” przez piłkę lekarską z przewrotem, podciąganie na drążku w zwisie nachwytem, ponownie przewrót w przód na skrzyni, przejście w podporze na ramionach po żerdziach poręczy, naprzemianstronne przeskoki wzdłuż ławeczki z piłką lekarską oraz bieg, również z piłką do mety. Niewątpliwie najbardziej wyczerpującym elementem jest bieg wahadłowy na dystansie 15 metrów, który należy pokonać 15 razy. Ze względu na wysiłek, jaki należy poświęcić podczas każdej z konkurencji oraz ich czasochłonność mistrzostwa podzielono na kilka dni sportowych rywalizacji. Ostatnim elementem w scenariuszu zawodów, który podlega punktacji, był bieg na 1000 metrów. W mistrzostwach udział wzięło 90 zawodników z każdego rodzaju sił zbrojnych. W zaciętej rywalizacji zmagało się 9 reprezentacji z: 11 Dywizji Kawalerii Pancernej, 12 Dywizji Zmechanizowanej, 16 Dywizji Zmechanizowanej, 18 Dywizji Zmechanizowanej, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej, Inspektoratu Wsparcia SZ RP, Wojsk Obrony Terytorialnej oraz Uczelnie Wojskowe. Dzięki wieloetapowej formie współzawodnictwa zwycięzcami zostali zawodnicy posiadający najlepsze cechy motoryczne. W klasyfikacji końcowej Mistrzostw Wojska Polskiego w Wieloboju Żołnierskim wyniki przedstawiają się następująco: W klasyfikacji indywidualnej w kategorii kobiet czołowe miejsca zajęły: I miejsce – reprezentantka IWSZ; II miejsce – reprezentantka 11DKPanc; III miejsce – reprezentantka 12DZ. W klasyfikacji indywidualnej w kategorii mężczyzn do 35 lat: I miejsce – reprezentant 11DKPanc; II miejsce – reprezentant MW; III miejsce – reprezentant 11DKPanc. W klasyfikacji indywidualnej w kategorii mężczyzn powyżej 36 lat: I miejsce – reprezentant 11DKPanc; II miejsce – reprezentant 18DZ; III miejsce – reprezentant SP. W klasyfikacji zespołowej: I miejsce – 11DKPanc; II miejsce – MW; III miejsce – 12DZ; IV miejsce – IWSZ; V miejsce -18DZ; VI miejsce – WOT; VII miejsce – 16DZ; VIII miejsce – SP; IX miejsce – Uczelnie wojskowe — WAT. Mistrzostwa WP w Wieloboju Żołnierskim w dowódcy 11DKPanc oficjalnie rozpoczął i zakończył dowódca 15 Batalionu Ułanów Poznańskich ppłk Zbigniew Jakóbczyk. Podczas wszystkich konkurencji, zawodnikom bacznie się przyglądał się ppłk Maciej Erdon z oddziału wychowania fizycznego i sportu Dowództwa Generalnego RSZ. W swoim przemówieniu reprezentant DGRSZ skierował szczególne słowa uznania do zwycięzców zawodów. Pogratulował wszystkim wspaniałych, wysokich wyników sportowych. Uroczystość zakończenia zawodów uświetnił hipnotyzujący, efektowny występ Zespołu Tanecznego TRANS. FOTORELACJA Czarna Dywizja Mistrzem Wojska Polskiego kliknij na zdjęciu aby powiększyć /zdjęcia: por. Anna Dominiak, Kamil Śpiączka/ Tekst: por. Anna Dominiak Miejsce startu - lotnisko Broczyno (okolice Czaplinka), miejsce upadku rakiety - poligon drawski. 7 Dywizjon Rakiet Taktycznych (7 drt) – samodzielny pododdział wojsk rakietowych i artylerii ludowego Wojska Polskiego. Wchodził w skład 20 Warszawskiej Dywizji Pancernej. Stacjonował w Budowie .

Autor: Juliusz S. Tym Polska 1. Dywizja Pancerna została sformowana w składzie Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii w 1942 r. Decyzja o utworzeniu jednostki wynikała z planów rozwoju sił zbrojnych. Pierwsza próba stworzenia takiej dywizji została podjęta jeszcze we Francji w 1940 r., jednak strona francuska nie wyraziła na to zgody. Po klęsce Francji i ewakuacji polskich oddziałów na Wyspy Brytyjskie przystąpiono do formowania jednostek korzystając z brytyjskich etatów wojennych. Gospodarze od samego początku przywiązywali dużą wagę do tego, aby jednostki polskie funkcjonowały według brytyjskich standardów strukturalno-organizacyjnych, co upraszczało kwestie logistyczne, a w przypadku spodziewanych działań wojennych ułatwiało planowanie użycia tych jednostek, ponieważ miały dysponować takim samym potencjałem jak jednostki sił zbrojnych Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth). Poczet sztandarowy prezentuje sztandar 1. Pułku Artylerii Motorowej (?) 1. Dywizji Pancernej (przy drzewcu wstęga Orderu Virtuti Militari) Naczelnemu Wodzowi PSZ gen. broni Kazimierzowi Sosnkowskiemu, dokonującemu przeglądu wojsk jadąc w lekkim transporterze gąsienicowym Universal Carrier podczas wizyty w 1. Dywizji Pancernej. W pojeździe oprócz Naczelnego Wodza (w furażerce, salutuje): nierozpoznany generał brytyjski i oficer PSZ. Zapewne zima 1943/44 lub wiosna 1944 r. Fot. z zasobu IPN Oficerowie saperów z polskiej 1. Dywizji Pancernej przy moście pontonowym zbudowanym przez ich jednostkę przez rzekę podczas walk na froncie zachodnim we Francji, sierpień - wrzesień 1944 r. Mostem przejeżdża kolumna brytyjskich transporterów gąsienicowych Universal Carrier. W tle kolumna pojazdów wojskowych na drugim brzegu. Po lewej major (może dowódca 10. kompanii saperów mjr sap. Wiktor Neklaws), po prawej porucznik. Fot. z zasobu IPN Czołg A27M Mk VIII Cromwell IV z 10. Pułku Strzelców Konnych 1. Dywizji Pancernej na stanowisku w poprzek drogi za osłoną z żywopłotu (prawdopodobnie podczas walk w rejonie Falaise). Na boku wieży niewyraźny numer rejestracyjny ("T 188...3..."?). Fot. z zasobu IPN Początki – sformowanie i wyszkolenie Kwestia sformowania polskiej dywizji pancernej stała się przedmiotem prac studyjnych Sztabu Naczelnego Wodza w pierwszych miesiącach 1941 r. Największym problemem stojącym na przeszkodzie realizacji tego zamysłu był brak wystarczającej liczby podoficerów i szeregowców. Krytykowany z przyczyn politycznych układ Sikorski–Majski umożliwił uzupełnienie stanów osobowych jednostek polskich w Wielkiej Brytanii. Dzięki temu latem 1941 r. prace koncepcyjne dotyczące sformowania dywizji pancernej i negocjacje w tej kwestii prowadzone z brytyjskimi władzami wojskowymi zostały zdynamizowane. W rezultacie 25 lutego 1942 r. Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski, wydał rozkaz o utworzeniu 1. Dywizji Pancernej (1. DPanc).1 W myśl tego rozkazu w skład dywizji miały wejść dotychczasowe jednostki i oddziały I Korpusu. Miały one sformować: - 10. Brygada Kawalerii Pancernej – brygadę pancerną, - 16. Brygada Czołgów – brygadę pancerną, - 1. dywizjon rozpoznawczy I Korpusu – pułk rozpoznawczy, - 10. Pułk Artylerii Lekkiej 10. Brygady Kawalerii Pancernej – pułk artylerii lekkiej, - 10. szwadron przeciwpancerny 10. Brygady Kawalerii Pancernej – pułk artylerii przeciwpancernej, - 1. dywizjon artylerii przeciwlotniczej I Korpusu oraz 10. bateria artylerii przeciwlotniczej 10. Brygady Kawalerii Pancernej – pułk artylerii przeciwlotniczej, - batalion saperów oraz 10. kompania saperów 10. Brygady Kawalerii Pancernej – oddziały saperów dywizji, - 10. szwadron łączności 10. Brygady Kawalerii Pancernej oraz oddziały łączności – oddziały łączności dywizji, - służby 10. Brygady Kawalerii Pancernej i 16. Brygady Czołgów – służby dywizji. Rozkaz Naczelnego Wodza poprzedziła jego decyzja, podjęta jeszcze w styczniu 1942 r., o wyznaczeniu na stanowisko dowódcy 1. DPanc gen. Stanisława Maczka, dotychczasowego dowódcy 10. Brygady Kawalerii Pancernej. Pierwsza próba stworzenia takiej dywizji została podjęta jeszcze we Francji w 1940 r., jednak strona francuska nie wyraziła na to zgody. Po klęsce Francji i ewakuacji polskich oddziałów na Wyspy Brytyjskie przystąpiono do formowania jednostek korzystając z brytyjskich etatów wojennych. Zanim pierwsza w historii oręża polskiego dywizja pancerna zaczęła funkcjonować, trzeba było kilkunastu tygodni pracy o charakterze organizacyjnym. Dopiero 11 marca 1942 r. zostało utworzone dowództwo 1. DPanc, a 2 maja gen. Maczek wydał swoje pierwsze wytyczne Generał zaprogramował cały proces szkolenia dywizji w systemie kwartalnym, odpowiadającym porom roku. Kolejne kwartały miały odpowiadać okresom szkolenia na poszczególnych szczeblach organizacyjnych: okres letni – załoga, pluton i szwadron (kompania, bateria); jesienny – pułk (batalion); zimowy – brygada, a wiosenny – szczebel dywizji. Dywizja początkowo otrzymała brytyjski sprzęt pancerny, przede wszystkim czołgi pościgowe Covenanter i Crusader. W latach 1943–1944 została w znacznej mierze przezbrojona w sprzęt produkcji amerykańskiej – czołgi średnie Sherman i lekkie Stuart; jedynie pułk rozpoznawczy przezbrojono w brytyjskie czołgi szybkie Cromwell. Kierunek szkolenia dywizji wynikał z brytyjskiej doktryny taktycznego użycia wojsk pancernych. Jednostka przeszła dwuletni proces szkolenia, stając się – dzięki upartej i wytrwałej pracy – wartościowym związkiem Polską innowacją było położenie nacisku na szkolenie dowódców w zakresie organizacji współdziałania między oddziałami poszczególnych rodzajów broni i służb w ramach taktyki broni połączonych, podczas gdy brytyjskie dywizje pancerne nie szkoliły się w taki Kwestie współdziałania oddziałów pancernych, motorowych, piechoty, artylerii, saperów i łączności były obecne w tematyce szkolenia na każdym jego etapie, w każdym ćwiczeniu taktycznym. Kolejne lata przygotowań kończyły się kilkutygodniowym szkoleniem poligonowym. Latem 1943 r. odbyło się ono w rejonie Cambridge, Newmarket, Bury St. Edmunds i Thetford. Zwieńczeniem trwającego półtora miesiąca szkolenia poligonowego było, mające charakter międzysojuszniczy, dwustronne ćwiczenie taktyczne z wojskami pod kryptonimem „Snaffle”, przeprowadzone w dniach 8–10 sierpnia 1943 r. Przeciwnikiem polskiej dywizji była kanadyjska 5. DPanc. W połowie maja 1944 r. polska 1. DPanc została skierowana na poligon Wolds w hrabstwie York w północnej Anglii, gdzie do końca czerwca 1944 r. zrealizowała cykl ćwiczeń dowódczo-sztabowych oraz taktycznych na szczeblu brygady i dywizji. Zwieńczeniem szkolenia poligonowego było ćwiczenie „Kestrel”, przeprowadzone w dniach 21–25 czerwca 1944 r., w czasie którego polska dywizja szkoliła się razem z francuską 2. DPanc gen. Philippe’a Marie Leclerca. Dowódca 1. Dywizji Pancernej gen. bryg. Stanisław Maczek (P) we włazie wieży czołgu, prawdopodobnie w rejonie Falaise (Normandia); sierpień 1944 r. Po lewej szef sztabu dywizji mjr (od 7 września ppłk) Ludwik Stankiewicz. Fot. z zasobu IPN Polscy czołgiści i francuskie dzieci na czołgu M4 Sherman z 1. Dywizji Pancernej podczas postoju w wyzwolonej miejscowości we Francji. Fot. z zasobu IPN Naczelny dowódca sił alianckich generał Dwight Eisenhower (2L) i dowódca polskiej 1. Dywizji Pancernej generał brygady Stanisław Maczek (3L) rozmawiają z polskimi żołnierzami podczas inspekcji na froncie zachodnim w Holandii. Listopad 1944 r. Fot. z zasobu IPN Jak wspomniałem, początkowo w składzie 1. DPanc znalazły się dwie brygady pancerne: 16. Brygada Pancerna (1., 2. i 3. Pułk Pancerny, 16. batalion dragonów, a później batalion strzelców podhalańskich) oraz 10. Brygada Kawalerii Pancernej (14. i 24. Pułk Ułanów, 10. Pułk Strzelców Konnych, 10. batalion dragonów). Jesienią 1943 r. dywizja musiała dostosować swoją strukturę do najnowszej organizacji brytyjskich dywizji pancernych, uwzględniającej doświadczenia wojenne z Afryki Północnej. Zamiast dwóch brygad pancernych pozostała tylko jedna, a miejsce drugiej zajęła brygada piechoty. Zwiększono ponadto potencjał artylerii polowej. Reorganizacja umożliwiła użycie 1. DPanc w działaniach 21. Grupy Armii. Latem 1944 r. stan etatowy dywizji wynosił 836 oficerów oraz 13 402 podoficerów i szeregowców. W skład jednostki wchodziły: - Kwatera Główna 1. Dywizji Pancernej, - dywizyjny pułk rozpoznawczy – 10. Pułk Strzelców Konnych (czołgi typu Cromwell), - 10. Brygada Kawalerii Pancernej, złożona z 1. i 2. Pułku Pancernego, 24. Pułku Ułanów (czołgi Sherman i Stuart) oraz 10. Pułku Dragonów (transportery opancerzone Half-Track i Carrier), - brygada piechoty – 3. Brygada Strzelców, złożona z 1. batalionu strzelców podhalańskich, 8. i 9. batalionu strzelców oraz samodzielnego szwadronu ciężkich karabinów maszynowych, - Artyleria Dywizyjna, złożona z 1. Pułku Artylerii Motorowej (armatohaubice samobieżne), 2. Pułku Artylerii Motorowej (armatohaubice ciągnione), 1. Pułku Artylerii Przeciwpancernej oraz 1. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej, - Oddziały Łączności – szwadron dowodzenia i trzy szwadrony łączności, - Oddziały Saperów – trzy kompanie saperów i pluton mostowy, - Oddziały Zaopatrywania – trzy kompanie zaopatrywania, - Oddziały Techniczne – dwie kompanie warsztatowe, - Oddziały Sanitarne – dwie kompanie sanitarne i polowa stacja opatrunkowa, - szwadron regulacji ruchu. Szlak bojowy Na przełomie lipca i sierpnia 1944 r. 1. DPanc wylądowała na plażach Arromanches w Normandii, gdzie została przydzielona do 2. Korpusu 1. Armii Kanadyjskiej. Dywizja gen. Maczka była jedyną spośród pięciu dywizji pancernych 21. Grupy Armii, która w kilka dni po przetransportowaniu do Normandii wzięła udział w ciężkich walkach, prowadząc przez dwa tygodnie niemalże nieprzerwanie działania mające na celu zamknięcie drogi odwrotu jednostkom niemieckiej 5. Armii Pancernej i 7. Armii Polowej. Walki te, w polskiej historiografii określane jako bitwa pod Falaise, dotyczą ostatnich dwóch faz bitwy w Normandii, trwających od 7 do 22 sierpnia 1944 r. Pierwsza faza to operacja „Totalize”, a druga to operacja „Tractable”, która stanowiła chrzest bojowy polskiej dywizji. Krytykowany z przyczyn politycznych układ Sikorski–Majski umożliwił uzupełnienie stanów osobowych jednostek polskich w Wielkiej Brytanii. Dzięki temu latem 1941 r. prace koncepcyjne dotyczące sformowania dywizji pancernej i negocjacje w tej kwestii prowadzone z brytyjskimi władzami wojskowymi zostały zdynamizowane. Niestety, 1. DPanc została użyta w sposób nieodpowiedni do warunków terenowych i ugrupowania bojowego przeciwnika. Pierwszego dnia walk oddziały pierwszorzutowe – 2. Pułk Pancerny i 24. Pułk Ułanów – poniosły bardzo poważne straty. Przeciwnikiem 1. DPanc była elitarna niemiecka 12. DPanc Waffen-SS „Hitlerjugend” o ponadprzeciętnej wartości bojowej, a teren kluczowy (key terrain), w oparciu o który można tworzyć punkty ciężkości działań – naturalne Schwerpunkte – znajdował się przez cały czas trwania operacji „Totalize” w rękach niemieckich. Dopiero opanowanie w drugim dniu operacji „Tractable”, 15 sierpnia 1944 r., przez oddziały 1. DPanc przeprawy na rzece Dives w rejonie Jort i Vendeuvre na lewym skrzydle kanadyjskiego 2. Korpusu umożliwiło zdynamizowanie działań dywizji i przejście do bardziej manewrowych form walki. Elastyczny plan działania kanadyjskiego 2. Korpusu i pozostawienie sposobu wykonania zadania bezpośrednim wykonawcom sprzyjały osiągnięciu sukcesu. Oddziały polskiej 1. DPanc 19 sierpnia zamknęły pierścień okrążenia wokół resztek niemieckiej 5. Armii Pancernej i 7. Armii Polowej, łącząc się w rejonie Chambois z oddziałami amerykańskiej 90. Dywizji Piechoty. Wówczas jednak 1. DPanc została pozbawiona swobody działania. Niemcy przeszli do kontrnatarcia. Przez trzy dni oddziały polskiej dywizji działały w okrążeniu w rejonie Chambois i Żołnierze piechoty z polskiej 1. Dywizji Pancernej na stanowisku na dachu uszkodzonego przez artylerię budynku w Hooge Zwaluwe koło Bredy w czasie walk nad Dolnym Renem w Holandii. Na pierwszym planie żołnierz celujący z ręcznego karabinu maszynowego 7,69 mm Bren Mk I, z tyłu żołnierz strzelający z pistoletu maszynowego kal. 9 mm Sten. 1 listopada 1944 r. (?) Fot. z zasobu IPN Polscy żołnierze piechoty z 1. Dywizji Pancernej idący ulicą w wyzwolonej Bredzie, 29 października 1944 r. Żołnierz po prawej niesie dużą saperkę i zawieszony na ramieniu potrójny zasobnik na pociski do ręcznego granatnika przeciwpancernego PIAT. Po lewej grupa witających Polaków holenderskich cywilów (kobiety, dzieci). Fot. z zasobu IPN Dowódca 21. Grupy Armii marsz. polny Bernard Montgomery (P) rozmawia z anonimowym oficerem (major?, podpułkownik?) sztabu podczas jednej z inspekcji oddziałów polskiej 1. Dywizji Pancernej (prawdopodobnie jesienią 1944 r. w Holandii). Pośrodku dowódca dywizji gen. bryg. Stanisław Maczek. Fot. z zasobu IPN 1. Dywizja Pancerna gen. Maczka zapłaciła niezwykle wysoką cenę za swój chrzest bojowy: 446 zabitych, 1501 rannych i 150 zaginionych. Oddziały dywizji walką udokumentowały najwyższy poziom wyszkolenia, który osiągnęły w ciągu dwóch lat. Ten wysoki poziom został potwierdzony w kolejnych zmaganiach na froncie zachodnim. Po odtworzeniu zdolności bojowej, 30 sierpnia 1944 r. dywizja przystąpiła do pościgu za cofającym się nieprzyjacielem, wyzwalając wiele miejscowości w północnej Francji, Abbeville i Saint-Omer. Z kolei 6 września przekroczyła granicę Belgii, wyzwoliła Poperinge, Ieper, Roeselare, Tielt, część Gandawy, Lokeren, Beveren-Waas i Sint-Niklaas. Osiągnięcie Tielt i kanału Gandawa–Ostenda w rejonie Aalter 8/9 września zakończyło okres pościgu. W dniach 10–21 września 1944 r. dywizja została użyta w terenie nieodpowiednim do działań broni pancernej i w sposób nieadekwatny do założeń taktyki jednostek pancernych. Oddziały 1. DPanc opanowały wówczas rejon Hulst, Axel i Terneuzen w holenderskiej Zelandii. Zwycięstwa dywizji osiągnięte we wrześniu w Belgii i Holandii ugruntowały jej wysoką pozycję w 21. Grupie Armii. To spowodowało, że od tej pory dywizja ze względu na swój poziom wyszkolenia i wysoką wydajność bojową była kierowana do prowadzenia działań również w terenie niesprzyjającym użyciu oddziałów pancernych – na pograniczu belgijsko-holenderskim w rejonie Baarle-Nassau, Bredy i szczególnie Moerdijk, a także na pograniczu holendersko-niemieckim i we Fryzji w Niemczech, gdzie podmokły teren w opinii gen. Maczka był znacznie trudniejszy niż obszar polskiego 1. Dywizja Pancerna wyzwoliła w północnej Francji – Abbeville i Saint-Omer, w Belgii – Poperinge, Ieper, Roeselare, Tielt, część Gandawy, Lokeren, Beveren-Waas i Sint-Niklaas, w Holandii – rejon Baarle-Nassau, Hulst, Axel, Terneuzen, Emmen, Stadskanaal i Winschoten, zdobyła Bredę i Moerdijk. W Niemczech sforsowała Küstenkanal, opanowała Papenburg, Filsum, Hesel, Halsbek, Felde oraz Moorburg, docierając do Wilhelmshaven. Pod koniec września 1944 r. 1. DPanc została operacyjnie podporządkowana brytyjskiemu 1. Korpusowi, w ramach którego prowadziła natarcie zmierzające do opanowania rejonu Baarle-Nassau, czego udało się dokonać 2 października. Po trzytygodniowej przerwie dywizja rozpoczęła działania, które zakończyły się 29 października zdobyciem Bredy, a 8 listopada – Moerdijk nad rzeką Hollandsch Diep. W okresie zimowym dywizja dozorowała brzeg rzeki Mozy. Na początku kwietnia 1945 r. ponownie weszła w skład kanadyjskiego 2. Korpusu i została użyta na pograniczu holendersko-niemieckim. W północno-wschodniej Holandii wyzwoliła Emmen, Stadskanaal i Winschoten. Następnie wkroczyła do Niemiec i w trakcie ciężkich walk sforsowała Küstenkanal, opanowała Papenburg, Filsum, Hesel, Halsbek, Felde oraz Moorburg, wychodząc na podejścia do Wilhelmshaven, gdzie 5 maja 1945 r. zastała ją kapitulacja wojsk niemieckich. Następnego dnia oddziały 1. DPanc wkroczyły do niemieckiej bazy morskiej Wilhelmshaven, przyjmując kapitulację garnizonu Naczelny dowódca sił alianckich generał Dwight Eisenhower (1L) i dowódca polskiej 1. Dywizji Pancernej generał brygady Stanisław Maczek (2L) podczas inspekcji oddziałów polskich w Holandii. Listopad 1944 r. Fot. z zasobu IPN Mieszkańcy Bredy z pamiątkową tablicą "Dziękujemy Wam Polacy" z wizerunkiem gen. Stanisława Maczka. Fot. z zasobu IPN przekazana przez SWAP Dowódca Korpusu Kanadyjskiego, burmistrz miasta Breda, gen. Stanisław Maczek na trybunie honorowej. Fot. z zasobu IPN przekazana przez SWAP Po odwilży października 1956 r. tematykę dziejów dywizji zmonopolizował Franciszek Skibiński. W latach 1956–1982 na łamach „WPH” ukazało się 8 artykułów jego autorstwa poświęconych działaniom 1. DPanc. W 1958 r. na rynek trafiło 1. wydanie jego książki Pierwsza pancerna, utrzymanej w specyficznym, charakterystycznym dla tego autora stylu. Bilans walk W czasie dziewięciomiesięcznej kampanii dywizja zadała liczne straty przeciwnikowi, biorąc do niewoli 18 744 jeńców, podczas gdy jej straty wyniosły 969 zabitych, 3320 rannych oraz 300 zaginionych. Po zakończeniu działań wojennych 1. DPanc pozostała we Fryzji, rozpoczynając służbę okupacyjną. Dowództwo nad jednostką 23 maja 1945 r. przejął gen. Klemens Rudnicki, a gen. Maczek objął stanowisko dowódcy I Korpusu w Wielkiej Brytanii. W połowie czerwca tego samego roku polska 1. DPanc została włączona do brytyjskiego 30. Korpusu jako część Brytyjskiej Armii Renu (British Army of the Rhine – BAOR). Dowództwo dywizji stacjonowało w Meppen, który otrzymał polską nazwę Maczków. 1. DPanc przyjęła w podporządkowanie 1. Brygadę Spadochronową, z którą wspólnie pełniła służbę okupacyjną aż do lata 1947 r. Pierwsza Pancerna na kartach historii Jedną z pierwszych publikacji poświęconych 1. DPanc było opracowanie autorstwa kwatermistrza dywizji, mjr. Jana Marowskiego, który wykorzystał zbiór zdjęć dowódcy szwadronu dowodzenia 2. Pułku Pancernego, kpt. Oskara Jazdowskiego. Autor tej publikacji, która doczekała się wydania w Polsce, ukrywał się pod pseudonimem „Jamar”, który można odczytywać dwojako – Jazdowski i Marowski bądź Jan Marowski jako autor W 1947 r. ukazał się zbiór wspomnień zatytułowany 1. Dywizja Pancerna w walce, poświęcony walkom na szlaku bojowym od Normandii do Można tu jeszcze wymienić wspomnienia gen. Maczka10, prace gen. Antoniego Grudzińskiego11, płk. dypl. Tadeusza Wysockiego12 oraz wielu innych autorów próbujących zmierzyć się z tym tematem13. Niestety, w większości tych prac zdarzają się błędy i uproszczenia. Dowódca II Korpusu polskiego i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. dyw. Władysław Anders (w środku) oddaje honory pocztom sztandarowym 24. Pułku Ułanów (w głębi) i 10. Pułku Dragonów (po prawej) podczas inspekcji oddziałów 1. Dywizji Pancernej na froncie zachodnim. Obok dowódca dywizji gen. bryg. Stanisław Maczek (2L). Na pierwszym planie po prawej robiący zdjęcie nieznany z nazwiska fotograf wojskowy. Holandia, kwiecień 1945 r. Fot. z zasobu IPN Dowódca 21. Grupy Armii marsz. polny Bernard Montgomery (2L) przypina odznaczenie dowódcy polskiej 1. Dywizji Pancernej gen. bryg. Stanisławowi Maczkowi podczas wizyty w Bredzie. Po prawej stoi najprawdopodobniej dowódca 1. Armii kanadyjskiej gen. Henry "Harry" Crerar, trzymający krzyż Orderu za Wybitną Służbę (bryt. Distinguished Service Order, przyznany gen. Maczkowi. W tle flagi Wielkiej Brytanii i Polski, żołnierze Wojska Polskiego. 25 listopada 1944 r. Fot. z zasobu IPN Atmosfera wokół Polskich Sił Zbrojnych, która powstała w kraju po II wojnie światowej, nie sprzyjała publikowaniu jakichkolwiek prac poświęconych 1. DPanc. Po odwilży października 1956 r. tematykę dziejów tej dywizji w praktyce zmonopolizował Franciszek Skibiński. W latach 1956–1982 na łamach „Wojskowego Przeglądu Historycznego” ukazało się łącznie osiem artykułów jego autorstwa poświęconych działaniom 1. W 1958 r. na rynek trafiło pierwsze wydanie książki Skibińskiego Pierwsza pancerna, utrzymanej w specyficznym, charakterystycznym dla jej autora stylu (doczekała się sześciu wydań).15 W kolejnych latach pojawiły się jego publikacje zwarte dotyczące walk W okresie PRL jeszcze tylko jeden oficer 1. DPanc opublikował swoje wspomnienia – płk dypl. Władysław Dec, który, opisując dzieje dywizji, w znacznej mierze wykorzystał wcześniejsze opracowania W PRL nigdy nie zostały wydane wspomnienia gen. Maczka, który we wrześniu 1946 r. został pozbawiony obywatelstwa przez wasalne wobec Związku Sowieckiego władze komunistyczne. Tekst pochodzi z nr 5/2018 „Biuletynu IPN” 1 Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego (dalej: IPMS), Naczelne władze wojskowe, sygn. A XII 22/10, Naczelny Wódz i Minister Spraw Wojskowych, 400/ tjn./ Sformowanie 1. Dywizji Pancernej – zarządzenia wstępne z 25 II 1942 r. 2 IPMS, 1. Dywizja Pancerna, sygn. A V 1/54, 1. Dywizja Pancerna, 102/tj. wyszk. 42, Wytyczne wyszkolenia na okres letni 1942 r. z 2 V 1942 r. 3 Szerzej na temat szkolenia dywizji: Tym, 1. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolenie, Warszawa 2009, s. 307–527; idem, Wojska pancerne Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1940–1947. Doktryna, organizacja, szkolenie i działania bojowe, Warszawa 2012, s. 536–569. 4 T. Place, Military Training in British Army 1940–1944. From Dunkirk to D-Day, London 2000, s. 102–105, 118–120; Tym, 1. Dywizja Pancerna…, s. 32–42. 5 Szerzej na temat walk dywizji w Normandii: J. Kutzner, Tym, Polska 1. Dywizja Pancerna w Normandii, Warszawa 2010. 6 S. Maczek, Od podwody do czołga. Wspomnienia wojenne 1918–1945, Edinburgh 1961, s. 232–233. 7 Szerzej na temat walk dywizji na terenie Niemiec: Tym, Zarys działań polskiej 1. Dywizji Pancernej w północno-wschodniej Holandii i we Fryzji w kwietniu i maju 1945 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2011, nr 3, s. 129–166. 8 K. Jamar, Śladami gąsienic Pierwszej Dywizji Pancernej, Hengelo 1946, Wrocław 1948. 9 1. Dywizja Pancerna w walce, red. zbior., Brussels 1947 (reprint: Bielsko-Biała 2002). 10 S. Maczek, Od podwody do czołga…. 11 A. Grudziński, Zarys historii wojennej 1 Dywizji Pancernej, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1964, nr 34. 12 Wysocki, 1 Polska Dywizja Pancerna 1938–1947, Londyn 1989. 13 Przykłady takich publikacji z ostatnich lat: J. Nadzieja, Falaise 1944, Warszawa 2003; J. Solarz, 1 Dywizja Pancerna 1939–1944, Warszawa 2003; idem, 1 Dywizja Pancerna 1944–1947, Warszawa 2004; E. McGilvray, Marsz czarnych diabłów. Odyseja Dywizji Pancernej generała Maczka, Poznań 2006; K. Śledziński, Czarna kawaleria. Bojowy szlak pancernych Maczka, Kraków 2011. 14 F. Skibiński, Zarys dziejów 1 Dywizji Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1956, nr 1; idem, Operacja Falaise 7–21 sierpień 1944, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1957, nr 2; idem, 1 Dywizja Pancerna w walce o wyzwolenie Francji – „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1961, nr 1; idem, Udział 1 Dywizji Pancernej w wyzwoleniu Belgii i Holandii w 1944 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1962, nr 1; idem, Walki 1 Dywizji Pancernej w ostatnim okresie drugiej wojny światowej, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1966, nr 2; idem, Bój pod Axel 15– r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1968, nr 3; idem, Polacy w dwóch bitwach na zachodzie w 1944 r. Monte Cassino – Falaise, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974, nr 3; idem, Bitwa pod Falaise, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1982, nr 2. 15 Idem, Pierwsza pancerna, Warszawa 1958, 1960, 1966, 1968, 1970, 1979. 16 Idem, Axel, Warszawa 1979; idem, Falaise, Warszawa 1984. 17 W. Dec, Narwik i Falaise, Warszawa 1959, 1967.

Szkoła została utworzona we wrześniu 1967 na bazie Oficerskiej Szkoły Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego w Poznaniu [1]. Podstawowym zadaniem szkoły było kształcenie oficerów – dowódców wojsk pancernych na poziomie studiów inżynierskich. Podchorążowie kończyli kurs samochodowy i uzyskiwali prawo jazdy kategorii „B”.

9 Brygada Kawalerii Pancernej została sformowana w 1994 r. na bazie 27 Pułku Zmechanizowanego Ułanów im. Króla Stefana Batorego. Poprzednikiem 27 Pułku Zmechanizowanego był 28 Saski Pułk Czołgów Średnich, który stacjonował w miejscowości Czarne. W 1990 w związku z restrukturyzacją armii pułk został przeniesiony do Braniewa i

Przyczyny użycia jednostek Wojska Polskiego w Poznaniu. Centralne władze partyjno-państwowe zostały poinformowane o rozwoju sytuacji w Poznaniu po raz pierwszy o 6:30 29 czerwca 1956 roku. Uczynił to dowódca 10 Wielkopolskiego Pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego ppłk Józef Lipiński w swoim meldunku do dowódcy Korpusu

Decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 12 z dn. 22.04.1992 r. 34. Brygada Kawalerii Pancernej ma zaszczyt dziedziczyć tradycje następujących jednostek Wojska Polskiego: · 3. Brygady Strzelców z 1. Dywizji Pancernej (1942-1947); · 4. Brygady Pancernej z 1. Drezdeńskiego Korpusu Pancernego 1944 - 1946); 7,96 zł. Lista produktów w kategorii: Korpusówki wojskowe | Wojsko Polskie | Metaloplastyka . Zachęcamy do zapoznania się z ofertą sklepu mundurowego Sortmund.pl. Z Wikipedii, wolnej encyklopedii. Wojska aeromobilne – jeden z rodzajów wojsk wchodzących w skład wojsk lądowych. Łączą w sobie dotychczasowe wojska powietrznodesantowe, desantowo-szturmowe, kawalerię powietrzną i lotnictwo wojsk lądowych [1] [2] . JNGQQ9p.
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/29
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/86
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/74
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/1
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/17
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/16
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/1
  • pd2nlx2s4d.pages.dev/88

    • czarne polskie wojska pancerne